CO₂-registratie: hoe nu verder?

Sinds 1 juli 2024 geldt de CO₂-registratieplicht voor werkgevers met meer dan 100 medewerkers. Het doel van deze verplichting is om de CO₂-uitstoot van zakelijke mobiliteit in kaart te brengen. In de praktijk zorgt de regeling echter voor aanzienlijke administratieve lasten. De recente aankondiging dat het Adviescollege Toetsing Regeldruk (ATR) een permanente status krijgt, bevestigt dat de overheid deze regeldruk serieus wil aanpakken. Toch blijft de registratieplicht vooralsnog van kracht. Wat zijn de volgende stappen?

Extra administratieve lasten

De CO₂-registratieplicht heeft geleid tot aanzienlijke administratieve lasten, doordat regels overlappen. Ook vereisen ze onnodig complexe administratie, wat de beoogde doelstellingen onder druk zet. Minister Beljaarts benadrukte bovendien dat ondernemers al veel tijd, geld en energie besteden aan regeldruk. Nederland zou volgens hem veel regels opstapelen, wat het ondernemen bemoeilijkt en de economische groei remt. 

Het ATR krijgt nu een breder mandaat om regeldruk te beoordelen en vroegtijdig te adviseren bij nieuwe wetgeving. Daarnaast is recent besloten om ook de Bedrijfseffectentoets (BET) aan te scherpen. Rekening houden in nieuwe wetten en regels met het mkb is daardoor niet meer de uitzondering, maar de norm. Zo gaat voor rapportageverplichtingen voor bedrijven het ‘nee, tenzij’-principe gelden.

Blik op de toekomst

Het kabinet onderzoekt momenteel opties om het registreren van de reisbewegingen te vereenvoudigen. Een mogelijke oplossing is het gebruik van standaardmodellen waarmee werkgevers hun vaste reispatronen kunnen doorgeven. Er is nog geen informatie beschikbaar over wanneer er meer duidelijkheid komt over deze gewenste vereenvoudigingen.

Tot die tijd blijft de CO₂-registratieplicht in de bestaande vorm in ieder geval gehandhaafd. Dat betekent dat de eerste rapportage over de periode juli t/m december 2024 volgens de huidige regels ingediend dient te worden. Werkgevers zijn verplicht om het aantal gereisde kilometers voor woon-werkverkeer en zakelijke reizen bij te houden. Ook moeten zij het gebruikte vervoermiddel registreren (openbaar vervoer, auto, fiets, etc.) en het brandstoftype noteren (elektrisch, benzine, diesel, etc.). De rapportage moet uiterlijk op 30 juni 2025 zijn ingediend.

Na 2026: mogelijke vervolgstappen

De eerste jaren (2025 en 2026) ligt de focus van de CO₂-registratieplicht volledig op het vastleggen van gegevens. In 2026 evalueert het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat de CO2-reductie van werkgebonden personenmobiliteit over de jaren 2025 en 2026. Als de totale uitstoot onder het vastgestelde collectieve ‘emissieplafond’ blijft, worden de verplichte rapportages voortgezet. 

Blijft de emissiewinst echter achter, dan wordt vanaf 2027 voor individuele werkgevers een verplichte emissiegrenswaarde ingesteld. Dit houdt in dat omgevingsdiensten gaan controleren of bedrijven onder deze grens blijven. Als een bedrijf de grens overschrijdt, ontvangt het een verzoek om maatregelen te nemen. Indien deze maatregelen niet worden getroffen, kan er een bestuurlijke sanctie volgen.

De kans dat strengere maatregelen nodig zijn, neemt toe. In 2024 stootte het Nederlandse bedrijfsleven binnen het Europese emissiehandelssysteem 1,8 miljoen ton méér CO₂ uit dan in 2023 – een stijging van 2,9 procent, aldus de Nederlandse Emissieautoriteit. Het is de eerste toename in jaren, wat de druk op klimaatdoelen verder vergroot.

Vereenvoudiging registratieplicht

Hoewel de details van de vereenvoudiging van de rapportageplicht nog niet volledig duidelijk zijn, blijft de verplichting hoe dan ook bestaan. De doelstelling om de CO₂-uitstoot binnen de zakelijke mobiliteit tegen 2030 met 1,5 megaton te verminderen, blijft onverminderd van kracht, in lijn met het Klimaatakkoord van Parijs. De registratieplicht blijft dus een belangrijk instrument om deze reductie te monitoren.

Werkgevers moeten zich er van bewust zijn dat de verplichting blijft bestaan, al is het nog onzeker of de administratieve lasten daadwerkelijk op termijn zullen afnemen, zoals beoogd door minister Beljaarts en het kabinet. Daarnaast is het waarschijnlijk dat in de toekomst niet alleen zakelijke mobiliteit, maar ook andere aspecten van de bedrijfsvoering onderdeel worden van de rapportageplicht.

Update 25/04/2025:

Voor werkgevers is het zaak om snel te schakelen richting een volledig elektrisch leasewagenpark. Hoewel grote bedrijven dankzij verlengde stroomprijssubsidies en het schrappen van de plastictaks voorlopig iets meer ademruimte krijgen om duurzame aanpassingen door te voeren, scherpt de overheid tegelijkertijd haar beleid voor zakelijke mobiliteit verder aan. Bedrijven die vanaf 2027 leaseauto's op benzine of diesel blijven aanbieden, worden door de fiscus gestraft met een stevige eindheffing, die feitelijk neerkomt op een boete.

Deze nieuwe maatregel sluit aan bij de eerder ingevoerde CO₂-registratieplicht en verhoogt de druk op werkgevers om hun mobiliteitsbeleid grondig te verduurzamen. Minister Hermans zet hiermee een duidelijke stip op de horizon: volledig elektrisch rijden moet de norm worden. Ondertussen blijft de CO₂-heffing, hoewel politiek omstreden, behouden als extra prikkel voor bedrijven om hun uitstoot versneld terug te brengen.