Werkdruk is een onderwerp dat in veel organisaties speelt. Een beetje druk is vaak gezond en motiverend. Maar zodra werknemers structureel meer werk op hun bord krijgen dan ze aankunnen, neemt de kans op stress, fouten en uitval toe. Dat kan leiden tot overbelasting en raakt niet alleen het individu, maar ook de samenwerking in teams, de klanttevredenheid en uiteindelijk de reputatie van je organisatie. In deze blog lees je hoe je werkdruk op de werkvloer kan herkennen.
Het verschil tussen werkdruk en werklast
De begrippen werkdruk en werklast worden vaak door elkaar gebruikt, maar ze betekenen iets anders:
- Werklast is objectief: de hoeveelheid werk, de complexiteit, de tijdsdruk en de verantwoordelijkheden.
- Werkdruk is subjectief: de mate waarin iemand deze werklast als belastend ervaart.
Signalen dat de werkdruk oploopt
Werkdruk laat zich niet altijd direct zien, maar op organisatieniveau zijn er vaak duidelijke aanwijzingen dat de balans zoek is. Een patroon van overbelasting kun je bijvoorbeeld herkennen aan:
- veel overuren;
- weinig opgenomen vakantiedagen;
- verhoogd (kort) ziekteverzuim;
- meer inzet van tijdelijke krachten en flexwerkers;
- kwaliteitsvermindering;
- productieachterstand;
- toename van fouten en ongelukken;
- werknemers komen afspraken regelmatig niet na;
- werknemers halen deadlines regelmatig niet;
- klachten van klanten;
- klachten van werknemers over werkdruk;
- conflicten tussen werknemers;
- hoog personeelsverloop.
Symptomen bij werknemers: waar let je op?
Werkstress ontstaat door langdurige werkdruk en uit zich in uiteenlopende klachten. De symptomen bij individuen zijn onder te verdelen in vier categorieën.
- Lichamelijk – zoals hoofdpijn, vermoeidheid, slaapproblemen
- Emotioneel – zoals prikkelbaarheid, somberheid of snel geëmotioneerd raken
- Gedrag – zoals terugtrekken, meer fouten maken, verhoogd ziekteverzuim
- Cognitief – zoals moeite met concentratie, geheugen of besluitvorming
Als een werknemer door werkstress gezondheidsklachten ontwikkelt, is er nog niet direct reden tot paniek. In deze fase kun je blijvende schade en ziekteverzuim vaak voorkomen door snel te reageren. Een medewerker heeft dan vooral rust, ruimte en begrip nodig. Blijft die ondersteuning uit, dan is de kans groot dat de klachten verergeren en uiteindelijk leiden tot overspannenheid of een burn-out. Het is dan ook belangrijk dat leidinggevenden de onderstaande symptomen van werkstress vroegtijdig leren herkennen.
Werkdruk bespreekbaar maken
Werkdruk is om uiteenlopende redenen een lastig thema. Zo zal niet elke werknemer een werkdrukprobleem aankaarten, kan hoge werkbelasting deel zijn van de organisatiecultuur en zijn de mogelijke oorzaken divers. Het is dus om te beginnen belangrijk om werkdruk bespreekbaar te maken binnen je organisatie. Wat je zelf kan doen:
- Bespreek werkdruk tijdens functionerings- of voortgangsgesprekken
- Voer anonieme werkdrukmetingen uit (bijvoorbeeld met vragenlijsten)
- Analyseer verzuimgegevens of signalen uit PMO’s (Preventief Medisch Onderzoek) en MTO’s (medewerkerstevredenheidsonderzoek)
- Vraag actief door naar beleving, ook als de cijfers geen rode vlaggen laten zien
- Betrek de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging bij signalering
Door werkdruk serieus te nemen en bespreekbaar te maken, werk je aan een gezondere organisatiecultuur. En voorkom je dat problemen pas zichtbaar worden als het al te laat is.
