Deze nieuwe regels voor loontransparantie komen eraan

De loonkloof tussen mannen en vrouwen bestaat nog steeds. Om die kleiner te maken, komen er vanuit de EU nieuwe regels voor loontransparantie. Wanneer gaan de regels in, hoe zien die richtlijnen eruit en waar moet je rekening mee houden als werkgever? Dat leggen we hieronder uit.

Gepubliceerd 1-2-2023

Van loonkloof tot pensioenkloof

Gelijk loon voor gelijk werk. Dat klinkt logisch, maar gebeurt niet altijd. Zo is de loonkloof in Europa 13%. Dat betekent dat vrouwen per uur gemiddeld 13% minder verdienen dan mannen. Daardoor hebben vrouwen op de lange termijn een grotere kans om in armoede te belanden en is hun levenskwaliteit lager. De loonkloof zorgt bovendien voor een pensioenkloof, die in de EU rond de 30% is. Daarom vindt de Europese Unie het de hoogste tijd dat werknemers het recht op gelijke beloning voor gelijk werk kunnen afdwingen.

Dit zijn de richtlijnen voor loontransparantie

Een van de manieren om dat te doen, is door te zorgen voor meer loontransparantie. Al in 2021 kwam de Europese Commissie met een plan om dit voor bedrijven te verplichten. Vervolgens bereikten de Raad van de EU en het Europees Parlement in december 2022 een akkoord over een aantal maatregelen voor loontransparantie:

Transparantie over het salaris aan sollicitanten

Als werkgever moet je sollicitanten van tevoren vertellen wat het salaris wordt. Het gaat dan om het loon of de loonschaal. Dat moet voordat de nieuwe werknemer in dienst komt, maar het is nog niet duidelijk of je verplicht bent om het in de vacature te zetten.

Duidelijkheid over loonsverhogingen

Het moet duidelijk zijn welke criteria je gebruikt om te bepalen wanneer een werknemer loonsverhoging krijgt. Daarbij gaat het om de eisen voor belonings- en loopbaanontwikkeling. De criteria moeten objectief en genderneutraal zijn.

Delen van informatie over het salaris van collega’s

Werknemers krijgen het recht om te weten wat collega’s in dezelfde functie gemiddeld verdienen en wat de verschillen tussen mannen en vrouwen zijn. Je bent verplicht om deze informatie te delen als een medewerker daarnaar vraagt.

Openbaar maken van de lonen van mannen en vrouwen

Als je meer dan 100 werknemers in dienst hebt, moet je elk jaar of om de 3 jaar de lonen van mannen en vrouwen in je organisatie openbaar maken, uitgesplitst naar gelijke functies met hetzelfde werk.

Werknemers mogen een loononderzoek aanvragen

Is het loonverschil tussen mannen en vrouwen die hetzelfde werk doen meer dan 5%? Dan mogen werknemers een loononderzoek aanvragen. De bewijslast ligt bij jou als werkgever. Als blijkt dat je de verschillen niet kunt verklaren met objectieve en genderneutrale criteria, moet je maatregelen nemen om de loonkloof te laten verdwijnen. Je moet de salarissen in dat geval gelijktrekken.

Recht op compensatie

Houd je je niet aan het beginsel van gelijk loon voor gelijk werk? Dan hebben je medewerkers recht op compensatie. Ze krijgen meer mogelijkheden om onterechte loonverschillen aan te vechten, bijvoorbeeld bij de rechter. Ook vakbonden en andere organisaties die personeel vertegenwoordigen, mogen dit doen. De rechter kan je vervolgens dwingen om de loonkloof te verkleinen.

Andere oorzaken van de loonkloof

Deze wet vormt pas het begin om de loonkloof tussen mannen en vrouwen kleiner te maken. Verschillende lonen voor hetzelfde werk zijn namelijk niet de enige oorzaak. Zo komt uit een onderzoek van Aegon naar voren dat de ongelijke doorstroming naar de top ook zorgt voor loonverschillen. Dit zijn vaak de oorzaken:

• Meer mannen dan vrouwen hebben een managementfunctie
• Vrouwen hebben vaker lager betaalde banen in bijvoorbeeld de zorg en het onderwijs
• Vrouwen werken meer parttime
• Vrouwen onderbreken hun carrière vaker vanwege kinderen

Zo gaat de besluitvorming verder

Binnenkort stemt het Europees Parlement over de richtlijn. Als zij akkoord gaan, komt de wet vervolgens bij de lidstaten te liggen. Elk EU-land mag namelijk zelf bepalen wat de sancties of boetes zijn als een bedrijf de regels voor loontransparantie overtreedt. Ook moeten landen er zelf voor zorgen dat de maatregelen en sancties worden uitgevoerd. Wanneer de wet precies ingaat, is op dit moment nog niet bekend.